Verander de pandemie, begin bij jezelf

Interview door Sarah Vankersschaever – Fotograaf: Sebastian Steveniers. 

Dit interview verscheen eerder in De Standaard van 30/10/2020.

Angst, depressieve klachten, onrustwekkende symptomen: als huisarts ziet Annemie Dom (45) de gezichten van covid-19 dagelijks op de stoel
tegenover haar. ‘Patiënten zijn verrast als ik zeg: “U hoeft niet louter te ondergaan”.’

“Natuurlijk zijn het lange dagen en brengt covid-19 veel frustratie mee. Ik ben daar niet immuun voor. In onze praktijk klopt momenteel een op de tien patiënten aan met mentale problemen. Een jonge moeder die een nieuwe lockdown absoluut niet ziet zitten. Een vrouw met chronische pijn voor wie de eenzaamheid extra zwaar weegt. Meer mensen met neuroses. En toch geeft deze pandemie ons ook de kans om een stukje controle terug te krijgen.”

Zijn mensen niet net ontmoedigd omdat ze eindeloos moeten ondergáán?

“Daar ben ik het dus niet mee eens. Ja, er zijn noodzakelijke richtlijnen die we allemaal moeten volgen, maar we kunnen meer doen dan ons afschermen. Dat we ervan overtuigd raken dat we alle controle moeten loslaten, komt voor een stuk omdat we voortdurend focussen op het virus en niet op de gastheer. Dit virus wijst ons net op het belang van gezonde voeding, beweging, slaap, stoppen met roken en stressreductie. Hoe willen we leven? Hoe willen we oud worden of zijn? Je levensstijl is iets wat je kunt vastpakken.”

Maar met meer groenten en fruit versla je het coronavirus toch niet?

“Neen, dat is zo. Maar je kunt er desondanks een verschil mee maken. Mensen met onderliggende aandoeningen lopen het grootste risico op het coronavirus. Niet alle, maar wel veel aandoeningen zijn chronisch en gerelateerd aan onze levensstijl. Denk aan zwaarlijvigheid, suikerziekte … Je levensstijl heeft een effect op je immuunsysteem, dus als je je levensstijl vastpakt, kun je je immuniteit versterken.”

Wat raadt u uw patiënten precies aan?

“Als eerste: volg de richtlijnen. En blijf thuis als je symptomen vertoont – ik heb al mensen gezien die na hun coronatest nog snel gingen winkelen. Dat is niet de bedoeling. Maar als het gaat over mijn positieve boodschap: begin met een kleine verandering, het liefst zowel op het vlak van fysieke als van mentale gezondheid. Beweeg een halfuurtje per dag, bijvoorbeeld. Of begin met af en toe een dag geraffineerde suikers te mijden in je voeding. Maar ook: probeer driemaal per dag, bijvoorbeeld tijdens de afwas of als je even moet wachten, op je ademhaling te letten. Vier tellen inademen door de neus, via de buik. Dan drie tellen vasthouden, daarna zes tellen uitademen. Hou je dit vol, dan wordt het een gewoonte en – dat is bewezen – maakt het je rustiger. Het verlaagt stress. De stress die anders een aanslag op je gezondheid en immuunsysteem pleegt.’

Wat doet u zelf om ‘te tanken’ en positief te blijven?

‘Ik ga lopen en de laatste minuut van mijn douche is altijd met koud water. Ik probeer nieuwsgierig te blijven en altijd bij te leren. En vooral: als ik te lang pieker, probeer ik te zoeken naar het positieve. Naar wat wél nog kan. Wie positief blijft, ziet meer kansen en heeft meer energie.’

Niet iedereen heeft die ingesteldheid …

‘Mensen zeggen nogal vaak: “Maar ik ben zo niet”. Het is gemakkelijk om te blijven zitten in de situatie die je kent. Of om de schuld van alles op de jongeren te steken en het daarbij te laten. Maar het geeft meer voldoening om out of the box te denken. Wat is mogelijk? Wat heb je zelf in handen? Begin klein, want in grote plannen verslik je je sneller. En weet dat elke goede verandering
aan je levensstijl positief is: we hebben de neiging om het effect op lange termijn te onderschatten en dat op korte termijn te overschatten. We willen kunnen proeven van het resultaat, nog voor we de inspanning doen, maar zo werkt het helaas niet. Het is een wiel waar je in het begin harder aan moet duwen, maar dat nadien vlotter in beweging blijft.’

Hebt u schrik voor de mogelijke kritiek dat u de pandemie onderschat?

‘Omdat ik zoek naar een positief project, iets wat ons als samenleving met elkaar kan verbinden en hopelijk gezonder kan maken? Nee.’